Medieval Memoria Online

2. Doel en beoogde gebruikers

Samenvatting

De Medieval Memoria Online database is opgezet om twee redenen. De eerste heeft te maken met het interdisciplinaire karakter van het onderzoek van de dodengedachtenis. De memoria is bij uitstek een onderzoeksgebied waarbinnen historici, kunst- en literatuurhistorici en theologen actief zijn. MeMO is bedoeld om een bijdrage te leveren aan de onderlinge samenwerking tussen onderzoekers van deze disciplines. De database biedt daarom uitgebreide beschrijvingen van zowel objecten als tekstdragers en teksten die voor het memoriaonderzoek van groot belang zijn, maar die traditioneel tot het terrein van afzonderlijke vakgebieden behoren.

Grafmonument (1534) van Engelbrecht II van Nassau en Cimburga van Baden in de Grote Kerk in Breda, zie MeMO memorial object ID 2970

De tweede reden is de wijde verspreiding van het materiaal. Het bevindt zich in bewarende instellingen en privé-collecties in Europa en daarbuiten. Wetenschappers hebben daarom vaak geen weet van de grote aantallen bronnen die nog bestaan. Breed kwantitatief en kwalitatief vergelijkend onderzoek wordt hierdoor bemoeilijkt, reden waarom veel onderzoekers zich tot op heden noodgedwongen beperken tot casusonderzoek. Er is dan ook een grote behoefte aan zo uitputtend mogelijke inventarisaties.

MeMO biedt databases met inventarisaties en beschrijvingen van vier bronnentypen (uit Nederland tot 1580). Het gaat om:

  • Grafmonumenten en grafzerken
  • Memorievoorstellingen, waaronder schilderijen en beeldhouwwerken
  • Memorieregisters, zoals schenkingsregisters en kalenders met te verrichten memoriediensten
  • Verhalende bronnen: kronieken die informatie over schenkings- en memoriepraktijken bevatten en levensbeschrijvingen van kloosterlingen

Naast de twee databases voor enerzijds de objecten en anderzijds de tekstdragers en teksten is er een afzonderlijke database met beschrijvingen van de instellingen waaruit het materiaal afkomstig is. Juist kennis van de context kan bijdragen aan het achterhalen van het functioneren van de objecten en teksten.

Memorieregister (necrologium) van het kapittel van Oudmunster te Utrecht, met schenkingen, te verrichten memoriediensten en uit te voeren uitdelingen (aangelegd in 1340-1350), zie MeMO text carrier ID 394

Naast de twee databases voor enerzijds de objecten en anderzijds de tekstdragers en teksten is er een afzonderlijke database met beschrijvingen van de instellingen waaruit het materiaal afkomstig is. Juist kennis van de context kan bijdragen aan het achterhalen van het functioneren van de objecten en teksten.

De objecten, tekstdragers en teksten worden uitgebreid beschreven. Omdat het om bronnen gaat die een gebruiksfunctie hadden, wordt onder andere aandacht besteed aan veranderingen in deze tekstdragers, teksten en objecten. Deze kunnen namelijk informatie verschaffen over het functioneren van de bronnen en eventueel over gewijzigde functies. Keer op keer blijkt uit onderzoek dat memoriabronnen kritisch tegen het licht gehouden moeten worden.

Het geïnventariseerde en beschreven materiaal behoort tot het culturele erfgoed van Nederland. De beoogde doelgroepen van de MeMO-database zijn daarom niet alleen onderzoekers van de memoria, maar ook lokaal-historici, genealogen en heraldici, conservatoren van musea, docenten, scholieren en studenten, en in het algemeen het in geschiedenis, kunst en cultuur geïnteresseerde publiek.

De database is zo opgezet dat in een later stadium ook beschrijvingen van andere bronnentypen en beschrijvingen voor andere gebieden en perioden opgenomen kunnen worden.